Thương gửi mẹ,
Con vừa đi Cuba về, 10 ngày thôi. Mạng ở đây rất hiếm và yếu nên mẹ gọi con không nghe được máy chứ không mất tích đi đâu hết.
Đi Cuba giống như đi ngược thời gian vậy đó, thấy cái gì cũng cổ cổ xưa xưa, làm con nhớ lại chuyện mẹ kể về Việt Nam thời bao cấp mấy năm 70 – 80. Nói thật thì con không nghĩ Cuba nghèo đến vậy. Ừ thì mấy nước Nam Mỹ hay Đông Nam Á mình cũng không giàu có gì nhưng cũng có chỗ này chỗ kia, chứ ở Cuba thì… nghèo đều, chắc bình đẳng là thế. Người Cuba cũng đủ loại, mắt xanh mũi lõ cũng đó, da màu thổ dân hay da đen nhánh gốc Phi cũng có, vì họ có một lịch sử đô hộ và nô lệ cũng khá dài và phức tạp.
Read about Cuba in English
Ở Cuba có hai dòng tiền tệ: một là CUC (khoảng 22,700VND) dành cho người nước ngoài hoặc dùng khi mua đồ hiệu, tiền CUP (khoảng 800 VND) là tiền quốc gia và 1 CUC = 25 CUP. Nghe phức tạp vậy chứ xài rồi sẽ quen. Nếu mới đến Cuba thi mình chỉ đổi ra được tiền CUC thôi nhưng sau đó hai tiền này sử dụng song phương được. Mà nhiều chỗ nếu con trả bằng tiền CUC dân họ không có đủ CUP để thối lại luôn, cứ như đi mua kẹo cao su bằng tờ giấy bạc 500,000 của mình ấy. Cuba rẻ mà không rẻ, cũng tuỳ chỗ mình đi và đi như thế nào. Các địa điểm du lịch cũng phân chia trong nước, ngoài nước dữ lắm. Ví dụ nhà hàng Cuba bán một cái burger giá 10 CUP (tức 8,000VND) nhưng những chỗ này xập xệ, không để ý và không biết tiếng Tây Ban Nha sẽ không nhìn ra, nhà hàng lịch sự hơn xíu có menu tiếng Anh bèo lắm cũng tính cái hamburger y chang 5 CUC, gấp gần 13 lần. Vé vào tham quan thành Cabaña ở Havana cho du khách quốc tế là 8 CUC thì du khách quốc gia chỉ phải trả 8 CUP, rẻ hơn gấp 25 lần. Nhiều nơi cũng ưu tiên cho dân địa phương, nhưng con thấy ở Cuba chênh lệch lớn quá, người dân họ gần như không có cửa đặt chân vào những quán ăn hơi sang trọng xíu vì một bữa ăn có thể bằng nửa tháng lương của người ta còn gì.Con đi bốn địa điểm thôi: Havana, Viñales, Vịnh Con Heo và Trinidad, tất cả đều ở một nửa miền tây của Cuba, vì đất nước nó kéo dài theo chiều ngang thay vì chiều dọc như mình.
Havana là điểm đầu tiên và điểm cuối cùng của tụi con ở Cuba. Havana giống y như trước giờ con vẫn nghĩ: xe hơi cổ này, nhà xây từ thời thuộc địa Tây Ban Nha này, màu sắc sặc sỡ này, nhạc sóng này, và một số điều thú vị khác ngoài mong đợi. Xe thì đúng cổ, chiếc nào dòm đẹp đẹp đều là xe taxi chở khách du lịch dạo quanh thành phố nên con cũng không ham. Mấy ngày ở Havana tụi con đi bộ mòn giày cả ra. Ở đây có tour thành phố miễn phí, cuối buổi thì mình típ họ thôi, hướng dẫn viên là người địa phương, có thể chọn tour tiếng Anh hay tiếng Tây Ban Nha chứ không có tiếng Việt cho ba mẹ rồi. Tour rất là ok, kéo dài hơn ba tiếng và có rất nhiều thông tin hay ho. Anh này chỉ kể lịch sử Cuba từ thời Christopher Colombus thôi, người thổ dân cư trú trước đó bị tuyệt diệt hết nên ảnh cũng không rành, con nghe mà xót. Havana có nhiều bảo tàng chiến tranh này nhưng con không có đi, nghe đồn nhỏ với mang tính chất ca ngợi Đảng Cộng Sản nhiều mà cái này Việt Nam không thiếu. Dù nằm ngay biển nhưng không ai tắm biển ở Havana bao giờ, chỉ câu cá thôi. Ở Havana khu du lịch với nhà dân cách xa nhau nhiều quá, không phải về vị trí địa lý mà về phong cách sinh hoạt.
Viñales là thị trấn nhỏ xíu, ở hai đêm là con thuộc lòng bản đồ trong ngoài. Mà nhà nghỉ của tụi con rất đẹp, ở trên đồi nên dù leo có mệt nhưng được cái phong cảnh đẹp. Mở mắt ra là thấy mây trời núi non lung linh. Tụi con đi Viñales với hai bạn người Tây Ban Nha khác, hai bạn này có thuê một chiếc xe nên tụi con chỉ hùn tiền xăng. Lúc tụi con đến nơi thì cũng tầm xế chiều nên chỉ đi đến một ngọn đồi ở Thung Lũng Hai Chị Em (Valle de Dos Hermanas) ngắm hoàng hôn thôi. Ở gần đây có “bức tường tiền sử” vẽ hình khủng long khủng leo các loại, nghe hoành tráng thế thôi chứ xấu òm hà, còn mất vé cổng 3CUC nữa nên cuối cùng tụi quyết định chỉ đứng nhìn từ xa xa. Ngày hôm sau thì tụi con có thuê xe đạp tính đi một cái hang này chơi mà đi chưa tới đâu hết bạn đi chung với bọn con té xe trầy trụa hết trơn. Nói chung người Cuba cũng dễ thương, tìm cách giúp đỡ tụi con hết mực.
Vịnh con Heo (trong tiếng Tây Ban Nha là nhiều con heo lận) có mấy bãi biển nổi tiếng như bãi biện Giron hay bãi Caleton, tụi con thì ở gần bãi Larga (tiếng Tây Ban Nha Playa Larga có nghĩa là bãi biển dài). Thị trấn này còn lưa thưa hơn thị trấn kia nữa, nhưng nhà nghỉ cho khách du lịch không thiếu. Bây giờ người dân Cuba chuyển qua làm du lịch nhiều lắm, thiết nghĩ nhiều khi tiền tụi con trả một đêm cho một phòng đồi bằng cả tháng lương của người ta còn gì. Dân Cuba làm một tháng chỉ 20-30 CUC thôi (tầm bốn trăm rưỡi – bảy trăm ngàn đồng tiền Việt), bác sỹ, luật sư cao tay lắm cũng được 40-45 CUC / tháng, bèo thế nên người ta đổi xô làm nhà nghỉ, làm hướng dẫn viên nhiều lắm. Đồng tiền khách du lịch đổ vào giá trị gấp mấy chuc lần tiền địa phương mà. À mà vịnh Con Heo ngoài việc năm 1961 là điểm chiến lược của Fidel Castro ra thì cũng đẹp lắm. Có một cái đầm Zapata lớn, có cá sấu, hồng hạc và… rất nhiều muỗi. Mà tiếc lắm, sau bão Irma vừa rồi, nghe người ta nói hồng hạc chết nhiều nên xác xơ, chỉ có muỗi là còn sống sờ sờ ra, suốt này cứ rỉ rả bên lỗ lai, cắn tụi con không sót chỗ nào. Tụi con xịt chống muỗi mạnh tay gấp mấy lần xịt nước hoa. Tụi con còn có một buổi lặn snorkeling xem cá rất đẹp ở một bãi đá gọi là Hang Cá Cueva de los Peces. Khi nào mẹ bơi giỏi rồi con dẫn mẹ đi hihi.
Trinidad: Từ Vịnh Con Heo tụi con ngồi xe tầm 4-5 tiếng là tới Trinidad là thành phố được UNESCO công nhận di sản văn hoá. Chỗ này nổi tiếng với nghề xì gà mà tụi con cuối cùng không đi cái nhà máy xì gà nào hết. Tụi con có thuê xe đạp đi biển thôi. Phải thành thật khai thiệt với mẹ là con phơi nắng liền mấy ngày tù tì nên đen nhẻm luôn, nắng ở đây cũng khắc nghiệt như ở Việt Nam, mà tháng 11 đúng ra là “mùa đông” á. Biển Ancon cách Trinidad 15 cây số, ít người, nước lặng nên tha hồ ngụp lặn. Tụi con mua được tôm hùm rẻ nữa, do hai người Cuba đánh bắt trái phép thì phải. Số là người dân địa phương không được phép đánh bắt và tiêu thụ tôm hùm, chỉ có thể đánh bắt và chế biến khi có giấy phép và phải ăn ở nhà hàng như du khách nước ngoài nên dân họ gần như không ăn tôm hùm. Cũng như Havana, buổi tối ở Trinidad đầy chỗ chơi nhạc sóng rất hay với nhiều loại nhạc cụ độc đáo, ba mẹ nhất định sẽ rất thích!
Cuba cũng giống Việt Nam, đi đâu cũng trả giá, từ xe đến nhà nghỉ. Tiếng Tây Ban Nha của con giờ trả giá thoải mái rồi, còn cãi nhau được ấy chứ. Nhưng tiếng Tân Ban Nha của Cuba khác, họ có một số từ vựng riêng và giọng nói khác. Mà bây giờ du lịch mở rộng, nhiều người nói tiếng Anh cũng giỏi lắm.
Nước đóng chai ở đây rất đắt, chai loại 1,5L giá bán từ 1CUC – 2.5CUC, có lần tụi con vớ được chỗ bán chỉ 0.7CUC cũng gần 20,000 đồng VN còn gì. Nhiều khi uống nước trái cây còn rẻ hơn uống nước trắng. Mà nước này chỉ bán cho khách du lịch thôi, chứ người dân không uống nước đóng chai, con cũng không biết họ lấy nước sinh hoạt ở đâu, vì nước từ vòi có vẻ không hợp vệ sinh lắm.
Hình ảnh của Che, Fidel và khẩu hiệu kháng chiến có ở khắp nơi, từ trường học, bệnh viện, tường nhà, rồi dọc đường cao tốc nữa. À mà đường cao tốc của Cuba cũng rộng rãi thoáng đãng, lâu lâu có vài ổ gà ổ voi xíu thôi. Có người trung thành với Đảng và tự hào về kháng chiến lắm, nhưng không phải ai cũng tôn thờ chế độ. Họ nghe Việt Nam thì tay bắt mặt mừng bảo anh em, đồng minh chiến đấu. Mà con đi chuyến này với mấy bạn người Tây Ban Nha cũng rất là thú vị vì Tây Ban Nha trước đây đô hộ cả Mỹ Latin mà, người Cuba bỏ xứ không đi Mĩ thì đi Tây Ban Nha.
Để con kể chuyện truy cập internet bên Cuba cho mẹ nghe. Cái đề án freelance của con vừa xong phần sơ bộ trước lúc đi, còn thiếu mỗi phần báo cáo, tóm tắt nội dung tìm được và đánh giá nhận xét các công ty tiềm năng để gửi cho người ta. Con xong không kịp trước giờ bay, cứ đinh ninh là qua Cuba sẽ tìm góc nào yên tĩnh để làm cho xong là ổn, chỉ cần chưa đầy một tiếng. Ai dè bên Cuba mạng khan hiếm trầm trọng. Con mua thẻ internet mà cũng phải xếp hàng lâu thật lâu, một giờ lên mạng mất 1CUC tức là khoảng hai mươi ba ngàn đồng. Mua được rồi phải tiềm chỗ có Wifi mới truy cập được, được rồi thì cứ rớt tới rớt lui, chắc lại mạng lên laptop còn trầy trật hơn nữa. Mà cuối cùng cũng xong xuôi, con nộp bài đúng hẹn với người ta, bên đối tác họ rất hài lòng.
À còn chuyện con phỏng vấn qua điện thoại nữa, đau tim luôn. Tưởng là có mạng rồi nên con xin người ta gọi bằng Skype, lên mạng rồi mới phát hiện mạng yếu quá không vào Skype được. Hên sao con có số điện thoại di động của cô này nên con có nhắn tin cho cô ấy, hỏi đổi qua WhatsApp. Ai đời phỏng vấn qua WhatsApp bao giờ, mà cổ cũng trả lời con muộn quá. Nên đến giờ con mượn hẳn điện thoại di động của một người địa phương gọi thẳng qua bên Mỹ luôn. 1 phút mất 1 CUC tức bằng một giờ lên mạng, con trả tổng cộng 18 CUC. Phỏng vấn đợt này là vòng hai với văn phòng ở Mỹ nên chỉ nói chuyện khá ngắn gọn qua điện thoại.
Mà người dân Cuba cũng hiền, gặp khách nước ngoài thì cũng chài kéo chút đỉnh nhưng nói không mua thì thôi người ta chỉ chúc mình đi chơi vui vẻ rồi bỏ đi. Có lần tụi con được mời kem nữa. Ở Havana có quán kem nổi tiếng tên Coppelia con cũng có ghé qua. Vừa tới nơi là có bảo vệ hỏi con trả bằng tiền tệ du lịch (CUC) hay tiền tệ quốc gia (CUP), tụi con có mấy xu lẻ CUP thôi nên sợ không đủ, đi mua bằng CUC, bên này chỉ toàn du khách quốc tế hiếu kỳ thôi. 2 viên kem họ tính 2,75CUC, đắt hơn cả châu Âu mà chất lượng thì kém hết sức. Không thoả mãn, tụi con xếp hàng theo người dân Cuba, dù không đủ tiền mua cũng muốn xem giá cả thể nào. Ai dè bên này họ tính một phần 5 viên kem giá 5CUP, rẻ hơn gấp 34 lần! Bó tay! Dù rẻ vậy mà tụi con không đủ tiền CUP để trả hai phần nên chỉ gọi một phần. Lúc này tụi con ngồi chung bàn với hai người Cuba nọ từ Matanzas lên Havana chơi, họ không chỉ gọi cho tụi con mỗi đứa một phần kem mà còn gọi thêm một phần bánh flan (kiểu Latin, gọi là torcinillo del cielo) để chia. Tổng cộng hết 25 CUP (tức 1 CUC tròn- tức 22,500VND), tụi con đòi trả họ bằng tiền CUC mà họ không chịu. Nhiêu đó tiền với tụi con không đáng chứ với họ con nghĩ nhiều nên con áy náy lắm, song nghĩ lại thấy họ nhiệt tình quá con cũng không biết từ chối sao.
Ăn đồ Cuba mới chục ngày mà hơi thiếu rau với khẩu phần nhà mình nên bụng hơi khó tiêu xíu xiu thôi, về lại Tây Ban Nha ăn đồ tự nấu lại ít bữa là oke liền. Đi tới đi lui rồi cũng thấy đồ ăn Việt Nam ngon nhất và cơm nhà ngon nhất. Vậy đấy, nói chung chuyến đi này vô cùng đáng nhớ. Con chụp một đống hình tha hồ cho mẹ xem luôn.
Nhớ mẹ nhiều,
Con gái
[…] Read about Cuba in Vietnamese […]